De cijfers genoemd op deze site zijn een zeer voorzichtige schatting. Wanneer we aangeven dat waarschijnlijk duizenden mensen te maken hebben met aan religie gerelateerde klachten, baseren we ons op inschattingen van psychotherapeuten en rts-deskundigen.
Eén van hen is Inge Bosscha, die in 2015 begon te publiceren over – in eerste instantie haar eigen – ervaringen met schade en trauma door religie. Binnen enkele maanden ontving zij honderden reacties van mensen die zichzelf in deze verhalen herkenden. Na een jaar was dit aantal opgelopen tot ver boven de duizend. Dit zijn zorgwekkende aantallen, temeer omdat in die tijd nog geen enkele christelijke krant of – omroep aandacht besteedde aan deze verhalen en het grootste gedeelte van de doelgroep nog niet in beeld was.
Onzichtbaar
Om hoeveel mensen het daadwerkelijk gaat is moeilijk te zeggen, omdat hier nog nooit onderzoek naar gedaan is. Onderzoek is moeilijk om de volgende redenen:
- Veel slachtoffers herkennen zichzelf niet als zodanig. Soms komt dit inzicht pas tientallen jaren nadat men de voor hen schadelijke omgeving heeft verlaten. In eerste instantie zijn velen geneigd te veronderstellen dat de ervaren klachten de eigen schuld zijn, waardoor schaamte en schuldgevoelens een grote rol spelen.
- Daarnaast speelt loyaliteit naar (voormalige) groepsleden – waaronder dikwijls familieleden, met name de ouders – ook een belemmerende rol voor het naar buiten komen van deze verhalen. Binnen sommige groeperingen wordt het als een schande beschouwd wanneer kinderen een eigen weg kiezen.
- Uit de reacties die Inge Bosscha ontving, blijkt dat veel mensen de groepering pas willen verlaten wanneer de ouders overleden zijn, om hen daarmee dit verdriet te besparen.
- Ook geeft men regelmatig aan op grond van de ervaren sociale en/of financiële steun (denk aan familie, vrienden en collega’s) bij de groepering te willen blijven, ondanks dat men zich niet meer kan vinden in de leer.
Dodelijke eenzaamheid
Eén van de grootste problemen waar slachtoffers tegenaan lopen, is het feit dat er zowel binnen als buiten de groepering zo weinig gesproken wordt over de grote impact van twijfel, geloofsverlies en kerkverlating. Schaamte en schuldgevoelens werken belemmerend bij het zoeken naar lotgenoten, nieuwe vrienden, steun en hulp. Een veelgehoorde uitspraak van mensen die ontdekken dat ze hierin niet de enige zijn, is dan ook:
“Gelukkig ben ik niet gek en sta ik niet alleen.”
Wij willen op deze plek kerkwerkers, hulpverleners, docenten en beleidsmakers oproepen om zich in deze problematiek te verdiepen en daarmee te investeren in een grote groep mensen die onzichtbaar en teruggetrokken een zeer eenzaam bestaan leiden. Velen van hen zijn daarbij geheel of gedeeltelijk arbeidsongeschikt geraakt. Zij zijn niet op de hoogte van het feit dat
- religie soms tot schade en trauma kan leiden
- zij niet de enige zijn met klachten
- er deskundige hulp beschikbaar is
Aandacht voor deze problematiek is dringend noodzakelijk, omdat de hierboven beschreven eenzaamheid in aantoonbare gevallen reeds tot zelfmoordpogingen heeft geleid, al dan niet met dodelijke afloop.
Denk jij aan zelfmoord of maak je je zorgen om iemand anders? Voor zelfmoordpreventie, bel: 0900-0113 of kijk op www.113.nl