ongezonde relationele programmering

Binnen de meeste christelijke groeperingen wordt verkondigd dat Jezus Christus naar de aarde kwam om te lijden en te sterven, om zo met Zijn offer allen die in hem geloven te kunnen redden van het kwaad. Voor veel christenen is dit verhaal – waarin lijden de ultieme uiting van liefde is – het meest dierbare verhaal dat ze kennen. Wij willen hier niets aan afdoen, maar er alleen op wijzen dat er een kans bestaat dat ‘lijden’ voor een (ex-)christen een té positieve klank kan hebben gekregen. Wanneer je binnen christelijke traditie werd opgevoed, kan je zelfs onbewust vertrouwd zijn geraakt met de gedachte dat lijden noodzakelijk is.

Denk daarbij niet alleen aan het lijden van Christus, maar ook aan het eigen lijden. In de Bijbel is onder andere te lezen dat mensen als ranken zijn die gesnoeid moeten worden, dat het ‘oude ik’ gekruisigd moet worden en dat zij die treuren zalig zijn. Dit kan tot gevolg hebben dat wanneer lijden jou treft, je de neiging hebt dit te accepteren als iets dat blijkbaar nodig is in plaats van iets waaraan je actief iets probeert te doen. (Zie ook: 1)

Lijden kan beschouwd worden als iets goeds en daardoor ook in verband worden gebracht met liefde.

Er kan ook een fysieke component bijkomen. In sommige groeperingen en/of gezinnen wordt de Bijbeltekst: “wie zijn zoon liefheeft, die tuchtigt hem” letterlijk genomen. Kinderen worden soms geslagen terwijl ze te horen krijgen:

“We slaan je alleen maar omdat we zoveel van je houden.”

En zo kan een diepe programmering ontstaan die liefde aan pijn koppelt. En die voorkomt dat er alarmbellen gaan rinkelen op het moment dat een situatie of een relatie destructief is en pijn veroorzaakt. Je kunt geneigd zijn alles te slikken en te verwarren met liefde of te bezien als je kruis dat je nou eenmaal hebt te dragen.

Je bidt om kracht, in plaats van dat je grenzen stelt aan het onrecht dat plaatsvindt.

Als ‘liefde’ gevoelsmatig aan ‘pijn’ gekoppeld is, ontstaat of vergroot het risico om in een destructieve relatie terecht te komen. Je kiest bijvoorbeeld voor een emotioneel niet beschikbare partner of een verslaafde, dominante of agressieve partner. Het kan zijn dat je ‘systeem’ zo staat afgesteld dat je in plaats van ‘alarmbellen’ een beschuldigend stemmetje in je hoofd hoort dat je vertelt dat je faalt en dat je je moet schamen, omdat je het je partner blijkbaar zo moeilijk maakt. De klappen* die je krijgt zie je als een bewijs van liefde en investering van je partner in jou én als een bewijs van jouw falen. Was je een ‘beter’ persoon geweest, had je partner niet zo boos hoeven worden.

Als ik goed mijn best doe, heb ik geen klappen* meer nodig.

*klappen: fysiek of anders (bijvoorbeeld emotioneel of financieel)

Gevolgen

  • Onderdanige/timide houding
  • Niet voor jezelf op kunnen komen
  • Falend ‘alarmsysteem’ bij destructieve partners
  • Gevoelig voor misbruikende, dominerende partners
  • Altijd de schuld krijgen en/of nemen
  • Verontschuldigende houding, veel te hard werken
  • Teveel in de liefde investeren (zie ook het boek ‘Als hij maar gelukkig is’ door Robin Norwood)
  • Verslaafd aan pijn (zowel emotioneel als fysiek) en daardoor altijd in destructieve situaties terechtkomen
  • Zeer laag zelfbeeld
  • Weinig zelfinzicht
  • Slecht of niet ontwikkelde persoonlijke grenzen