besef van angst komt achteraf/ ptss-klachten

De woorden: “wie God verlaat, heeft smart op smart te vrezen” staan niet letterlijk in de bijbel, maar komen terug in de berijmde versie van Psalm 32. En ondanks dat er in de bijbel ook wel gesproken wordt over ‘de voorspoed van de goddelozen’ (psalm 73), is de grote lijn toch dat wanneer je doet wat God zegt, het je wel (=goed) gaat.

Vooral gelovigen die geleerd hebben dat ‘God’ een werkelijkheid buiten henzelf is, kunnen intense angst ervaren bij de gedachte dat ze ‘God’ zouden verlaten.

Gelovigen die ‘God’ ervaren als de ‘alomtegenwoordige levenskracht’ of als ‘hoger deel van henzelf’ kennen over het algemeen geen angst om deze ‘God’ te verlaten. Zij lezen deze tekst vooral als een aansporing om goed met jezelf, anderen en de schepping om te gaan. Alsof er staat: ‘wie tegen de levenskracht ingaat, zal zichzelf verzwakken.’

Klachten bij kerk- of geloofsverlating

Het komt inderdaad voor dat personen last krijgen van allerlei klachten wanneer ze met geloofstwijfel of geloofsverlies te maken krijgen. Dit is echter helemaal niet zo vreemd. Sterker nog: het is volkomen logisch. Je kunt namelijk te maken krijgen met een intens rouwproces, wanneer je het aangeleerde godsbeeld loslaat en daarmee niet meer deelt in de vanzelfsprekende verbondenheid met degenen met wie je opgroeide. Vaak veranderen familie- en vriendenrelaties ingrijpend. Het kan zijn dat je te maken krijgt met onbegrip en veroordeling. Wanneer iemand uit een relatief gesloten groepering komt, kan het zijn dat deze wereldvreemd is en/of zich onveilig voelt in een wereld waarvoor hij bang leerde zijn. Het verdriet, de frustratie en de eenzaamheid die het gevolg kunnen zijn, kan je gerust als ‘smart’ beschouwen.

Daar komt bij dat wanneer je op afstand kijkt naar waar je eerst deel van uitmaakte, je de dingen anders ziet. Alles wat je ooit normaal en goed vond, niet alleen van de leer, maar bijvoorbeeld ook van de sfeer, de manier van omgaan met elkaar, je opvoeding, etc, kan vanaf een andere plek ineens niet meer zo normaal en goed lijken. Je kunt geschokt zijn, in een existentiële crisis terechtkomen en hulp nodig hebben van een therapeut.

Er is nog een reden waarom je klachten kunt krijgen wanneer je de groepering verlaat.
Het is een bekend verschijnsel dat in oorlogssituaties, bij gevechten van leven op dood, soldaten de angst en de pijn pas voelen als ze veilig zijn. Na chronische geestelijke oorlogsdreiging kan het besef van dreiging, en daarmee de klachten, pas komen wanneer je uit de strijd bent. RTS kan onder andere dezelfde verschijnselen hebben als de posttraumatische stressstoornis waar soldaten en andere getraumatiseerden onder lijden, alleen is het in dit geval religiegerelateerd. 

Gevolgen

  • Angst
  • Schuldgevoel
  • Onzekerheid
  • Schaamte
  • De groepering niet durven verlaten